2023_GR_00015 - Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen - Advies gemeenteraad - Goedkeuring

Het college van burgemeester en schepenen verleende in zitting van 10 november 2021 een advies met betrekking tot het voorontwerp van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen (PBRA). 

Op 27 oktober 2022 stelde de provincieraad het ontwerp van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen voorlopig vast. Over dit ontwerp van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen  organiseert de provincie een openbaar onderzoek van 16 december 2022 tot en met 15 maart 2023. 

De gemeenteraad wordt gevraagd om een advies te formuleren aan de provincie Antwerpen over het ontwerp van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen en over het voorstel van omschrijving of aanduiding van de onderdelen van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan die niet langer geldig zijn omdat ze mogelijks aanleiding kunnen geven tot strijdigheid met het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen.

Het ontwerp van Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen bestaat uit vier delen:

• de strategische visie,
• 3 beleidskaders:
  • sterke netwerken: ruimte en mobiliteit;
  • levendige kernen;
  • verdichten en ontdichten van de ruimte.

Strategische visie

De strategische visie is een langetermijnvisie en bevat vier ruimtelijke principes die worden vertaald naar zeven strategieën die de basis zijn voor het te voeren ruimtelijke beleid in de provincie Antwerpen. De vier ruimtelijke principes zijn: zuinig ruimtegebruik, veerkracht, nabijheid en bereikbaarheid, eigenheid. De 7 strategieën zijn: offensieve open ruimte, samenhangend ecologisch netwerk, van versnippering naar bundeling, multimodale vervoersknopen, sluitend locatiebeleid voor (hoog) dynamische functies, levendige kernen, energietransitie. 

Verder beschrijft de strategische visie de algemene ambitie, het ruimtegebruik vandaag, de uitdagingen voor morgen en de manier waarop de provincie zelf aan de slag wil gaan. Uit de trends en uitdagingen binnen de provincie (bevolking veroudert, aarde warmt op, wagen blijft populairste vervoermiddel, schaalvergroting, verlies aan biodiversiteit, enzovoort) blijkt dat de druk op de ruimte blijft toenemen. Omdat de uitdagingen groot en complex zijn, denk alleen maar aan het klimaatvraagstuk, is het van groot belang dat er samengewerkt wordt met verschillende partners en actoren.

Beleidskaders

Beleidskaders zijn operationeel van aard en hebben een kortere looptijd. Beleidskaders kunnen apart worden herzien, zelfs opgeheven. Het ruimtelijk beleid kan zo flexibel inzetten op een selectieve set van belangrijkste beleidsonderwerpen.  De provincie Antwerpen gaat in haar ruimtelijk beleidsplan voor 3 beleidskaders.

1. Beleidskader ‘Sterke netwerken: Ruimte en mobiliteit’

Dit beleidskader geeft criteria voor ruimtelijke multimodale knopen en hoe men de impact van een activiteit op de ruimte kan bepalen. De link wordt gelegd tussen ruimtelijke ordening en mobiliteit waarbij hoogdynamische functies die mobiliteit genereren enkel nog op multimodale vervoersknopen worden gestimuleerd. De provincie wil bijdragen aan de Vlaamse doelstelling om in 2030 een modal split van 50% te bereiken: de helft van de verplaatsingen gebeurt dan via vervoersmiddelen anders dan de personenwagen.

In het beleidsplan wordt aangehaald dat het van belang is dat netwerken worden versterkt door bestaande mobiliteitsinfrastructuur en de al ingenomen ruimte op een kwalitatieve manier (opnieuw) in te richten waarbij dit niet zomaar mag leiden tot bijkomend ruimtebeslag maar tevens, naast eventueel een verhoging van het ruimtelijk rendement, tot een verhoging van de leefbaarheid van de plek moet leiden. 

2. Beleidskader ‘Levendige kernen’

De provincie zet in op kernversterking om alzo de kwaliteit van de kernen te verbeteren en verdere versnippering van onze open ruimte tegen te gaan. Het doel is de stads- en dorpskernen te transformeren naar klimaatneutrale en klimaatveilige plekken. 

De provincie spreekt in dit beleidskader over regionale woningmarkten. Dorps- en stadskernen die onderling samenhang vertonen op basis van de verhuisbewegingen van personen (migratiedynamiek) worden samengevoegd om zo te komen tot woonregio’s, regionale woningmarkten genaamd. Er wordt gekeken naar de invloedsfeer en aantrekkingskracht van verschillende kernen. De provincie doet een voorstel van kernentypering die de basis moet leggen voor een gedifferentieerde aanpak waarbij de link wordt gelegd met het ruimtekompas, ruimtemodel en de analyse van de regionale woningmarkten.

Wijnegem wordt geselecteerd als een stedelijke kern met een randstedelijke rol. Tussen 2010 en 2020 zijn er ongeveer 60.000 huishoudens in onze provincie bijgekomen. Volgens de huishoudensprojecties komen er tussen 2020 en 2030 nog ongeveer 60.000 huishoudens bij (en tegen 2035 in totaal zo’n 80.000 huishoudens). De huishoudens- en bevolkingssamenstelling wijzigt ook: meer dan 80% van die bijkomende huishoudens bestaat uit 1 of 2 personen. De grootste toename van bijkomende woningen situeren zich in de stedelijke kernen en de strategische dorpskernen. Een herverdeling van de te verwachtte huishoudens houdt rekening met regionale verhuisrelaties.  

De selectie van Wijnegem als stedelijke kern met een randstedelijke rol in voorliggend PBRA sluit aan op de belangrijke taak die Wijnegem in het verleden reeds kreeg toebedeeld om de groei van bijkomende huishoudens op te vangen gelet op de ligging van de dorpskern binnen het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan “Afbakening Grootstedelijk Gebied Antwerpen”. In het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juni 2009 houdende de definitieve vaststelling van het gewestelijk RUP “Afbakening Grootstedelijk Gebied Antwerpen” lezen we onder meer het volgende:

“…

Overwegende dat in het richtinggevend gedeelte van het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen de ontwikkelingsperspectieven voor de grootstedelijke gebieden zijn bepaald, dat het beleid voor de grootstedelijke gebieden, meer nog dan voor de overige stedelijke gebieden, gericht is op het maximaal benutten van de bestaande en toekomstige stedelijke potenties, dat deze op het internationale en Vlaamse niveau liggen, dat door hun ligging, hun uitrusting en hun voorzieningen de grootstedelijke gebieden kwalitatief en kwantitatief uitzonderlijke potenties hebben om een belangrijk aandeel van de groei betreffende bijkomende woongelegenheden, stedelijke voorzieningen en ruimte voor economische activiteiten op te vangen; dat dit inhoudt dat een aanbodbeleid moet gevoerd worden,

…”.

Noot:

Het ruimtekompas bestaat uit 4 dimensies, die elk een kwadrant van het kompas vullen:

• knoopwaarde: indicatie van de ontsluiting van een stads- of dorpskern of activiteitencluster;
• plaatswaarde: hoeveelheid, type en mix van voorzieningen in een stads- of dorpskern of activiteitencluster; 
• gebruiksintensiteit: intensiteit waarmee een plek gebruik wordt, door inwoners, gebruikers of bezoekers;
• ruimtelijke context: weergave van het karakter en de eigenheid van een plek, voor zover deze in cijfers te bevatten is. Hierin worden de beperkingen aan ontwikkelingsmogelijkheden uit de wetgeving rond water, natuur en erfgoed gespecifieerd. Daarnaast geeft het de relatie tussen de plek en zijn omgeving weer.

3. Beleidskader ‘Verdichten en ontdichten van de ruimte’

Door het bundelen van woningen en werkplekken en voorzieningen op de meest geschikte locaties binnen de provincie kunnen we meer open ruimte vrijmaken.

De provincie geeft in dit beleidsplan aan dat ruimtelijke elementen uit haar op te maken ‘klimaatplan 2030’ zullen worden verankerd in het PBRA zodat de klimaatreflex kan doordringen bij de advisering van planprocessen.

In dit beleidskader wordt tevens gesproken over energielandschappen als instrumenten voor een regionale energiestrategie.

Strijdigheid tussen gemeentelijk ruimtelijk structuurplan en het PBRA

De provincie Antwerpen heeft een overzicht overgemaakt aan de gemeente met passages uit het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Wijnegem die mogelijks strijdig zijn met het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen (PBRA). De gemeenteraad wordt de mogelijkheid gegeven om een advies te formuleren op het voorstel van omschrijving of aanduiding van de onderdelen, die niet langer geldig zijn in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan.

De gemeenteraad maakt de opmerking dat voor de gebouwen in de omgeving van de Roeispaan en de Groenstraat een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Kasteeldomeinen’ van toepassing is, goedgekeurd door de deputatie van de provincie Antwerpen in zitting van 31 maart 2011. In deelgebied A van dit RUP ‘Kasteeldomeinen’ werd de bebouwde omgeving ter hoogte van de Groenstraat – ‘s Gravenwezelsteenweg opgenomen. Het RUP ‘Kasteeldomeinen’ is te raadplegen op de gemeentelijke website.

Het decreet van 8 december 2017 houdende wijziging van diverse bepalingen inzake ruimtelijke ordening, milieu en omgeving, meer bepaald artikel 215, § 2.

Het besluit van de Vlaamse Regering van 30 maart 2018 houdende wijziging van diverse bepalingen inzake ruimtelijke ordening, milieu en omgeving, meer bepaald artikel 30.

Het besluit van de Vlaamse Regering van 30 maart 2018 houdende nadere regels voor de opmaak, de vaststelling en de herziening van ruimtelijke beleidsplannen van 30 maart 2018, meer bepaald artikel 27.

De beslissing van het college van burgemeester en schepenen van 14 november 2021 betreffende het advies met betrekking tot het voorontwerp van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen.