2023_GR_00012 - Gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan - Wommelgemsteenweg met rooilijnplan - Voorlopige vaststelling - Goedkeuring

IGEAN dienstverlening werd door het college van burgemeester en schepenen van Wijnegem in zitting van 16 oktober 2017 aangesteld als ontwerper van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) ‘Wommelgemsteenweg’. 

Het RUP heeft als doel de herlokalisatie van de buitenopslag van dienst werken en groen, die nu gesitueerd is in de Lazaretstraat, naar een perceel langs de Wommelgemsteenweg aan de rand van de dorpskern mogelijk te maken.

Doelstelling

De gemeente wenst de buitenopslag van dienst werken en groen, die nu gesitueerd is in de Lazaretstraat, te herlokaliseren naar de Wommelgemsteenweg. Dienst werken zelf is nu gesitueerd in het dorpscentrum langs de Wommelgemsteenweg. De buitenopslag is nu gesitueerd in de Lazaretstraat in het dorpscentrum, in vogelvlucht op +/- 450 meter van dienst werken. Omdat vele verplaatsingen tussen beide sites gebeuren met trage voertuigen en omdat bij dienst werken alle infrastructuur (zoals kleedkamers, sanitair, refter, kantoorruimte, stelplaats voertuigen, ...) aanwezig is die ook door de werklieden van de buitenopslag gebruikt wordt, wenst de gemeente de buitenopslag zo dicht mogelijk te situeren nabij de huidige locatie van dienst werken, met name op een perceel in eigendom van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) langs de Wommelgemsteenweg op slechts 275 meter van de huidige locatie van dienst werken.

Voormeld perceel van OVAM is vervuild en OVAM zal instaan voor de sanering van dit vervuild perceel. De bestemming van het betrokken perceel, dat gelegen is in natuurgebied volgens het gewestplan Antwerpen, wordt voor het gedeelte gelegen langs de Wommelgemsteenweg gewijzigd naar een zone voor gemeenschapsvoorzieningen. Het achterste gedeelte behoudt zijn bestemming van natuurgebied en wordt als dusdanig ingericht. De omvorming van natuurgebied naar een zone voor gemeenschapsvoorzieningen wordt gecompenseerd door een zone voor dagrecreatie volgens het bijzonder plan van aanleg (BPA) Park, gelegen in het park van Wijnegem en in de vallei van de Schijn, om te vormen tot parkgebied. Het resterende gedeelte van deze zone voor dagrecreatie volgens het BPA Park blijft behouden, maar met een beperking van de toegestane functies tot infrastructuur voor jeugd en speelbos. Tegelijkertijd wordt de rooilijn van de Wommelgemsteenweg langs de westzijde verlegd. De rooilijnbreedte wordt er versmald in functie van de aanleg van een aanliggend fietspad in plaats van een vrij liggend fietspad. Omdat deze rooilijn vastligt in het BPA Park, wordt de westelijke helft van de openbare wegenis van de Wommelgemsteenweg mee opgenomen in het RUP.

Decreet houdende de gemeentewegen

Reden wijziging rooilijn

Voor de Wommelgemsteenweg, geselecteerd als een bovenlokale functionele fietsroute, geldt een rooilijnplan, vastgelegd bij Koninklijk Besluit (K.B.) van 14 juli 1928. De voorziene rooilijn heeft een breedte van 30 meter, telkens 15 meter gemeten vanuit de as van de weg. De bouwlijn bevindt zich op 5 meter achter de rooilijn. De westelijk gelegen rooilijn is gewijzigd door het BPA Park. In dit BPA werd de westelijk gelegen rooilijn opgeschoven naar het oosten, met name in plaats van op 15 meter werd ze gesitueerd op 12 meter uit de as van de weg. De oostelijk gelegen rooilijn vastgelegd met K.B. van 14 juli 1928 is behouden in het BPA.

Bij de inrichting van de buitenopslagplaats moet rekening worden gehouden met de geldende rooilijn, vastgelegd in het bijzonder plan van aanleg (BPA) Park en gelegen op 12 m uit de as van het openbaar domein. De geldende rooilijnbreedte voor de Wommelgemsteenweg is voor dit gedeelte achterhaald omdat:

• het zuidelijk gedeelte van de Wommelgemsteenweg, tussen de bebouwing in de dorpskern en de gemeentegrens met Wommelgem, bestemd en ingericht is als natuurgebied (uitgezonderd 1 zonevreemde woning langs de Wommelgemsteenweg 100);
• de gemeente niet de intentie heeft om de Wommelgemsteenweg op termijn met hetzelfde profiel als de Wijnegemsteenweg in Wommelgem aan te leggen, namelijk met een brede berm met gracht tussen fietspad en rijweg, zodat het niet nodig is om de rooilijn van het bijzonder plan van aanpak (BPA) Park te behouden.

De aanleg van aanliggende fietspaden is volgens het vademecum mogelijk bij een snelheidsregime lager dan 50km/u. Dit is hier het geval. Bovendien geldt in de Wommelgemsteenweg een tonnagebeperking tot 3,5 ton. De minimale breedte voor aanliggende fietspaden bedraagt 2 meter, voor zover het verwachte aantal fietsers op het drukste uur lager ligt dan 250 fietsers. Dit is hier het geval. Ligt het aantal fietsers op het drukste uur boven deze norm dan geldt een minimale breedte van 3 meter. Als schuwafstand ten opzichte van de rijbaan en ten opzichte van een haag wordt een maat van 0,5 meter geadviseerd. Op basis van deze richtlijnen kan een aanliggend fietspad worden aangelegd langs de westzijde van de Wommelgemsteenweg.

Op basis van het voorgestelde dwarsprofiel wordt de nieuwe rooilijn gesitueerd op 7,5 meter uit de as van de weg. De gemeente zal de rooilijn langs de westzijde van de Wommelgemsteenweg aanpassen vanaf huisnummer 74 tot de gemeentegrens met Wommelgem.

De buitenopslag wordt langs de noordzijde van het perceel ontsloten naar de Wommelgemsteenweg. Hier bevindt zich tevens een servitudewegenis (bedongen weg) naar de achterliggende gronden, in eigendom van het noordelijk gesitueerd tuinaanlegbedrijf. Deze servitudeweg (bedongen weg) blijft behouden en kan ook gebruikt worden als ontsluiting van het achterliggend in te richten natuurgebied. Doordat het huidig en toekomstig fietspad aanliggend is en de rooilijn verbreedt vanaf de aanpalende woning, is er een goede zichtbaarheid op het aankomend fietsverkeer bij het in- en uitrijden van de ontsluitingsweg.

Met de opmaak van dit ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Wommelgemsteenweg’ zal gelijktijdig de rooilijn van de Wommelgemsteenweg worden versmald. De nieuwe rooilijnbreedte is voldoende om op termijn een veilig fietspad aan te leggen zoals beschreven. 

Een schattingsverslag van de meerwaarden door de nieuwe rooilijn werd opgemaakt door landmeter-experts van Teccon bvba. De waardebepaling gaat over de invloed van de ligging van de nieuwe rooilijn op de aanliggende percelen ten opzichte van de rooilijn die wordt afgeschaft.

Voorliggend ruimtelijk uitvoeringsplan met wijziging van de rooilijn houdt rekening met de doelstellingen en principes geformuleerd onder artikel 3 en artikel 4 van het decreet houdende de gemeentewegen.

Toetsing aan artikel 3 (doelstellingen) van het gemeentewegendecreet 

De structuur, de samenhang en de toegankelijkheid van het gemeentelijk wegennet blijft ongewijzigd. De rooilijnbreedte van de Wommelgemsteenweg wordt aan de westzijde versmald. De breedte van 7,5 meter uit de as van de weg volstaat om hier op termijn nog een veilig aanliggend fietspad aan te leggen, zodat het lokaal wegennet op een veilige manier voor alle weggebruikers kan ingericht worden. Het netwerk van bestaande wegen kan op een veilige manier gebruikt worden door fietsers en voetgangers en dit zowel op recreatief als functioneel vlak.

Toetsing aan artikel 4 (principes) van het gemeentewegendecreet

Algemeen belang

De wijziging van de rooilijn gebeurt in het algemeen belang:

• beperken van de inname van natuurgebied door het versmallen van de rooilijn,
• voorzien van nog voldoende ruimte voor de aanleg van comfortabele en veilige fiets- en voetpaden.

Motivering versmalling rooilijn 

Zie hoger onder ‘Reden wijziging rooilijn.

Verkeersveiligheid en ontsluiting van aangrenzende percelen 

De ontsluiting van de aangrenzende percelen komt door de versmalling van de rooilijn niet in het gedrang. Het toekomstig dwarsprofiel voorziet nog een strook met een breedte van 1,5 meter tussen de private perceelsgrens en het fietspad zodat de veiligheid van fietsers bij uitrijdende auto’s gegarandeerd is. 

Verkeersveiligheid

De nieuwe breedte van de rooilijn laat toe om veilige fietspaden aan te leggen die voldoen aan de normen van het vademecum voor fietsvoorzieningen.

Gemeentegrensoverschrijdend perspectief 

De op termijn geplande aanliggende fietspaden, conform het nieuw profiel, sluiten op het grondgebied van gemeente Wommelgem aan op de bestaande vrij liggende fietspaden, gelegen achter de gracht en achter een groene berm met bomen.

Duurzame ontwikkeling

De versmalling van de rooilijnen van de Wommelgemsteenweg laat op termijn de aanleg van comfortabele en veilige fietspaden en voetpaden mogelijk en komt hierbij tegemoet aan een duurzame ontwikkeling waarbij verplaatsingen per fiets en te voet gestimuleerd worden. Deze maatregelen dragen zeker bij aan een modal-shift ten voordele van voetgangers en fietsers en het minder gebruik van de auto. Dit alles draagt bij aan minder luchtverontreiniging en een gezondere verplaatsingswijze.

Waterparagraaf

De zuidelijke helft van het plangebied ‘stapelplaats’ is gelegen in mogelijk overstromingsgevoelig gebied. Het plangebied 'buitenopslag' is, met uitzondering van een strook gelegen langs de Wommelgemsteenweg, volgens de pluviale en fluviale kaart niet gelegen in overstroombaar gebied. Het plangebied 'compensatie' is volgens de fluviale en pluviale kaart niet gelegen in overstroombaar gebied.

Het RUP maakt het mogelijk om een grote oppervlakte niet waterdoorlatende verharding (±1500 m²) te realiseren. Op deze verharding zullen verschillende soorten materialen gestockeerd worden. Voor een deel van deze materialen is een afvoer van het opgevangen regenwater naar de riolering noodzakelijk. Afstroom naar en infiltratie in het achter liggende groengebied is niet gewenst. De verharding is dan ook noodzakelijk en wettelijk verplicht, om mogelijke vervuiling van de bodem en het grondwater te vermijden. Voor andere gestapelde materialen kan het opgevangen hemelwater wel afgevoerd en geïnfiltreerd worden in het achterliggend natuurgebied.

Het noordelijke deel van het plangebied ‘stapelplaats’ is infiltratiegevoelig. De nodige maatregelen worden voorzien om infiltratie van vervuild water in de bodem te vermijden. De wettelijke normen voor opvang van potentieel vervuild water worden toegepast.

Een deel van het plangebied ‘stapelplaats’ is zeer gevoelig voor grondwaterstromingen. Het RUP laat enkel zeer beperkte constructies toe en er worden geen ondergrondse constructies voorzien, waardoor er geen impact op de grondwaterstroming verwacht wordt. Het deel van het plangebied gelegen langs de Wommelgemsteenweg (versmalling rooilijn) wordt omgevormd van openbare wegenis naar natuurgebied. Dit heeft geen effect op de bestaande toestand die reeds ingericht is als natuurgebied.

Het plangebied ‘compensatie’ beoogt het behoud van het bestaande bos als parkgebied in het westelijke gedeelte. Vermits hier geen bijkomende bebouwing is toegelaten zijn er geen effecten op het watersysteem te verwachten. In het oostelijk gedeelte blijven de bouwmogelijkheden beperkt tot enkel kleinschalige inplantingen zoals bergplaatsen, rustbanken, speeltuigen, … met een gezamenlijke oppervlakte van maximum 50 m². De effecten hiervan op het watersysteem zijn te verwaarlozen.

Voor de niet-vergunde ophogingen uit het verleden waarvoor geen afgraving voorzien wordt, is compensatie voorzien door afgraving van een perceel elders in de vallei, aan de Koolsveldlaan.

De bepalingen van het besluit van de Vlaamse regering van 5 juli 2013 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater zijn onverminderd van kracht.

Noot:

De startnota wordt door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) gunstig geadviseerd voor wat de impact op het Groot Schijn betreft en de voorziene hemelwaterafvoer.

Procesverloop

Het planproces voor de opmaak van een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan en plan-MER wordt uitgevoerd overeenkomstig de VCRO en het besluit betreffende de integratie van effectbeoordelingen in het planningsproces voor ruimtelijke uitvoeringsplannen. De nodige stappen voor de opmaak van een MER-screeningsnota zijn geïntegreerd in de procedure.

In een eerste fase werd een procesnota en een startnota opgemaakt. De startnota werd voorgelegd aan de bevolking, de besturen en de adviesinstanties. Zij hadden de mogelijkheid opmerkingen en adviezen uit te brengen over de startnota. De startnota werd ook voor advies voorgelegd aan verschillende adviesinstanties.

Op basis van de inspraakreacties en de adviezen van de adviesinstanties werd een scopingnota opgemaakt. De scopingnota bevat dezelfde onderdelen als de startnota, maar is verder uitgewerkt op basis van de uitgebrachte adviezen van de openbare besturen en het resultaat van de publieke raadpleging over de startnota. De startnota evolueert in feite naar een scopingnota. Vervolgens werd het RUP verder uitgewerkt tot een voorontwerp.

Het voorontwerp van het RUP, met inbegrip van de MER-screening (beoordeling van de milieueffecten), werd voor advies overgemaakt aan de adviesinstanties. Er werd een plenaire vergadering georganiseerd op 18 november 2022 om vervolgens tot voorliggend ontwerp te komen. Na de voorlopige vaststelling door de gemeenteraad zal het voorliggend ontwerp worden onderworpen aan een openbaar onderzoek gedurende 60 dagen.

Noot:

Op datum van 5 augustus 2022 meldt het Team MER dat er voor voorliggend RUP geen plan-MER moet worden opgesteld.

De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) van 15 mei 2009, meer bepaald artikel 2.2.21, § 1.

Het decreet lokaal bestuur van 22 december 2017, na wijzigingen.

Het decreet houdende de gemeentewegen van 3 mei 2019, meer bepaald artikel 12, § 1.